Wat gebeurt daar?
Grondeigenaren maken zich tijdens werkzaamheden op hun land zorgen over verzilting. En die zorgen doen ertoe. Via peilbuizen monitoren we daarom hoe het gaat met de grond als wij er aan het werk zijn. We testten deze methode voor het eerst bij de versterking van het 150.000 volt net van Zuid-Beveland naar Zeeuws-Vlaanderen. Door de positieve resultaten gaan ook de Net op zee-projecten in Zeeland hiermee aan de slag.
Jordy Schelkens
Vergunningverlener waterschap Scheldestromen
“Als ergens in Zeeland grondwater wordt onttrokken, moet dit bij het waterschap gemeld worden. Gaat het om een groot project of gebied? Dan is een omgevingsvergunning nodig. We hebben een uitgebreide checklist om te controleren of de werkzaamheden invloed hebben op het grondwater. De aanvrager moet bijvoorbeeld aantonen dat het verlagen van het grondwaterpeil door bemaling geen verdroging van natuur of verzilting veroorzaakt. Vooral verzilting is een grote zorg bij Zeeuwse perceeleigenaren. Soms zijn daarom maatregelen nodig.
Bij het project ‘Versterken 150 kV Zeeuws-Vlaanderen' verliep het contact met TenneT prettig. Nog voor de vergunningaanvraag overlegden we met TenneT en de aannemer. Nieuw was dat ze bij de vergunningaanvraag een uitgebreide verziltingsstudie hadden uitgevoerd, zelfs tot op perceelniveau. Dat was een pluspunt, want alles moet voor belanghebbenden inzichtelijk en uit te leggen zijn. Ook tijdens de werkzaamheden was er regelmatig contact. Elke twee weken was er overleg en bespraken we eventuele tegenslagen. Die komen bij elk project voor. Een voorbeeld: als er op een MOF-locatie, waar twee kabels worden verbonden, meer bemaling nodig was dan toegestaan in de vergunning, nam de aannemer contact met ons op. Samen zochten we naar een oplossing. Soms moesten we ingrijpen, maar we snappen ook dat we de aannemer niet voortdurend kunnen tegenhouden. We denken mee met de betrokken partijen, maar bewaken tegelijkertijd de vastgestelde doelen voor het grondwaterbeheer, waaronder de kwaliteit van het grondwater.”
Ineke Vink
Omgevingsmanager TenneT
“Het tracé van het project Versterken 150 kV Zeeuws-Vlaanderen loopt door percelen waar zoet water voorkomt. Een jaar voor de start van het werk plaatsten we daarom peilbuizen. Zo hadden we een goede nulmeting van het gebied. Onze partner Acacia Water ontwikkelde een model, zodat we de peilbuizen op de juiste plekken konden plaatsen. Met dit model wisten we vooraf welke plekken een andere werkwijze nodig hadden. Daar kozen we in plaats van een open ontgraving voor een boring of een methode waarbij we een kortere periode bemaling toepasten. Tijdens het werk waren de peilbuizen voor de aannemer een dagelijks meetinstrument tegen verzilting. Zout water zit onder zoet water. Als je gaat bemalen, kan het zoute water omhoog komen en zoet water verzilten. Dat moet zoveel mogelijk worden voorkomen.
Nu het werk klaar is, kijken we terug op momenten waarop de peilbuizen aangaven dat de verziltingsgraad steeg. Dan schakelden we direct met het waterschap. Zomaar wisselen van aanlegmethode gaat niet tijdens uitvoering, dus namen we soms andere maatregelen, zoals de bemaling korter laten draaien. Bijvoorbeeld door deze pas op zondagavond in te schakelen in plaats van vrijdagavond. Dit betekende wel dat iemand van de aannemer op zondagavond naar het werkgebied moest, maar het werkte goed. Daarnaast hadden we geluk met het weer. Het was een natte winter, waardoor de regen het zoetwater weer snel naar het oude niveau bracht. Het weer heb je niet in de hand. Daarom houden we bij TenneT, ondanks onze zorgvuldige voorbereiding, altijd ruimte voor flexibiliteit. Al deze maatregelen hebben ervoor gezorgd dat er geen verzilting is ontstaan.”
Jeroen de Wit
Omgevingsmanager aannemer NRG
“Het peilbuizenmonitoringsplan van Arcadis werd als basis gebruikt voor het uiteindelijke plan. Daarin gingen wij als NRG en TenneT nog een stap verder. Zo adviseerden we om ook peilbuizen verder het gebied in te plaatsen, zodat we beter kunnen zien wat het grondwaterpeil en de effecten op de zoetwaterbellen doen op langere afstand. Nu zijn de peilbuizen, die in maart de grond ingingen, tot 250 meter van het werk geplaatst. We sorteren zo voor op wat de vergunning mogelijk gaat eisen, met een goed doel: een gecontroleerd proces, duidelijk inzicht en vooral goed contact met de perceeleigenaren. Hun zorgen doen ertoe.”
Andrea van Oorschot
Omgevingsmanager TenneT
“We starten begin 2026 met de aanleg van de kabels voor Net op zee IJmuiden Ver Alpha en Nederwiek 1. Als omgevingsmanager is het bijzonder om te zien dat het project waaraan je al jaren werkt, nu werkelijkheid wordt. En in de categorie ‘een goed begin is het halve werk’, gingen we al vroeg met perceeleigenaren in gesprek en lieten we een onderzoek uitvoeren door Arcadis. Daarnaast organiseerden we een klankbordgroep, waarbij een hydroloog, ZLTO en natuurlijk perceeleigenaren aansloten. Zorgen werden gehoord en de hydroloog gaf uitleg. Hoewel het onderzoek van Arcadis positieve uitkomsten liet zien rondom verzilting, wilden we tegemoetkomen aan de zorgen van de perceeleigenaren. Daarom kozen we ervoor om met een peilbuizenmonitoringsprogramma te werken.”
De peilbuizen worden daarom al vóór de start van de werkzaamheden geplaatst en pas na de uitvoering verwijderd. In de buizen zitten sensoren, die voortdurend gegevens uitlezen. Deze informatie is altijd online te bekijken door TenneT, de aannemer én perceeleigenaren.
Vooraf geven ze een goed beeld van de huidige grondwaterkwaliteit; een soort nulmeting. Tijdens de werkzaamheden monitoren de peilbuizen of het werk invloed heeft op het grondwater. Wijken de cijfers te veel af? Dan grijpt de aannemer in. Na de uitvoering controleren de buizen of de kwaliteit van het grondwater hetzelfde is als voor de start van het project. Ze hebben dus drie doelen.
Om real-time de grondwaterstand en het chloridegehalte te meten, plaatsen we peilbuizen in de grond. Dit zijn plastic buizen, vergelijkbaar met die je in een doe-het-zelfwinkel vindt. Vooral bij verzilting zijn peilbuizen een belangrijk hulpmiddel om TenneT, de aannemer en perceeleigenaren goed te informeren. Verzilting is een probleem dat in heel Zeeland speelt, er zijn namelijk zoetwaterbellen aanwezig. Als er te veel zoet water onttrokken wordt, kan verzilting ontstaan. Er komt dan meer zout in het grondwater terecht. Bijvoorbeeld door bemaling tijdens werkzaamheden. Dit is problematisch, omdat veel agrariërs in de omgeving water onttrekken uit de zoetwaterbellen om hun percelen te beregenen.
Aantal peilbuizen: 76 buizen
Diepte van plaatsing:
• 18 ondiepe buizen op 2 tot 3 meter onder het maaiveld
• 58 peilbuizen 10 tot 20 meter onder het maaiveld
Peilbuizen staan 2 tot 5 jaar
27 km kabeltracé
Aantal peilbuizen: 86
3 jaar gemiddelde monitoringstijd
40% aangelegd met HDD-boring, 60% aangelegd met open ontgraving
6 km open ontgraving na monitoring aangepast naar de ritssluitmethode
Wat gebeurt daar?
Wat gebeurt daar?
Grondeigenaren maken zich tijdens werkzaamheden op hun land zorgen over verzilting. En die zorgen doen ertoe. Via peilbuizen monitoren we daarom hoe het gaat met de grond als wij er aan het werk zijn. We testten deze methode voor het eerst bij de versterking van het 150.000 volt net van Zuid-Beveland naar Zeeuws-Vlaanderen. Door de positieve resultaten gaan ook de Net op zee-projecten in Zeeland hiermee aan de slag.
27 km kabeltracé
Aantal peilbuizen: 86
3 jaar gemiddelde monitoringstijd
40% aangelegd met HDD-boring, 60% aangelegd met open ontgraving
6 km open ontgraving na monitoring aangepast naar de ritssluitmethode
Jordy Schelkens
Vergunningverlener waterschap Scheldestromen
“Als ergens in Zeeland grondwater wordt onttrokken, moet dit bij het waterschap gemeld worden. Gaat het om een groot project of gebied? Dan is een omgevingsvergunning nodig. We hebben een uitgebreide checklist om te controleren of de werkzaamheden invloed hebben op het grondwater. De aanvrager moet bijvoorbeeld aantonen dat het verlagen van het grondwaterpeil door bemaling geen verdroging van natuur of verzilting veroorzaakt. Vooral verzilting is een grote zorg bij Zeeuwse perceeleigenaren. Soms zijn daarom maatregelen nodig.
Bij het project ‘Versterken 150 kV Zeeuws-Vlaanderen' verliep het contact met TenneT prettig. Nog voor de vergunningaanvraag overlegden we met TenneT en de aannemer. Nieuw was dat ze bij de vergunningaanvraag een uitgebreide verziltingsstudie hadden uitgevoerd, zelfs tot op perceelniveau. Dat was een pluspunt, want alles moet voor belanghebbenden inzichtelijk en uit te leggen zijn. Ook tijdens de werkzaamheden was er regelmatig contact. Elke twee weken was er overleg en bespraken we eventuele tegenslagen. Die komen bij elk project voor. Een voorbeeld: als er op een MOF-locatie, waar twee kabels worden verbonden, meer bemaling nodig was dan toegestaan in de vergunning, nam de aannemer contact met ons op. Samen zochten we naar een oplossing. Soms moesten we ingrijpen, maar we snappen ook dat we de aannemer niet voortdurend kunnen tegenhouden. We denken mee met de betrokken partijen, maar bewaken tegelijkertijd de vastgestelde doelen voor het grondwaterbeheer, waaronder de kwaliteit van het grondwater.”
Ineke Vink
Omgevingsmanager TenneT
“Het tracé van het project Versterken 150 kV Zeeuws-Vlaanderen loopt door percelen waar zoet water voorkomt. Een jaar voor de start van het werk plaatsten we daarom peilbuizen. Zo hadden we een goede nulmeting van het gebied. Onze partner Acacia Water ontwikkelde een model, zodat we de peilbuizen op de juiste plekken konden plaatsen. Met dit model wisten we vooraf welke plekken een andere werkwijze nodig hadden. Daar kozen we in plaats van een open ontgraving voor een boring of een methode waarbij we een kortere periode bemaling toepasten. Tijdens het werk waren de peilbuizen voor de aannemer een dagelijks meetinstrument tegen verzilting. Zout water zit onder zoet water. Als je gaat bemalen, kan het zoute water omhoog komen en zoet water verzilten. Dat moet zoveel mogelijk worden voorkomen.
Nu het werk klaar is, kijken we terug op momenten waarop de peilbuizen aangaven dat de verziltingsgraad steeg. Dan schakelden we direct met het waterschap. Zomaar wisselen van aanlegmethode gaat niet tijdens uitvoering, dus namen we soms andere maatregelen, zoals de bemaling korter laten draaien. Bijvoorbeeld door deze pas op zondagavond in te schakelen in plaats van vrijdagavond. Dit betekende wel dat iemand van de aannemer op zondagavond naar het werkgebied moest, maar het werkte goed. Daarnaast hadden we geluk met het weer. Het was een natte winter, waardoor de regen het zoetwater weer snel naar het oude niveau bracht. Het weer heb je niet in de hand. Daarom houden we bij TenneT, ondanks onze zorgvuldige voorbereiding, altijd ruimte voor flexibiliteit. Al deze maatregelen hebben ervoor gezorgd dat er geen verzilting is ontstaan.”
Aantal peilbuizen: 76 buizen
Diepte van plaatsing:
• 18 ondiepe buizen op 2 tot 3 meter onder het maaiveld
• 58 peilbuizen 10 tot 20 meter onder het maaiveld
Peilbuizen staan 2 tot 5 jaar
Jeroen de Wit
Omgevingsmanager aannemer NRG
“Het peilbuizenmonitoringsplan van Arcadis werd als basis gebruikt voor het uiteindelijke plan. Daarin gingen wij als NRG en TenneT nog een stap verder. Zo adviseerden we om ook peilbuizen verder het gebied in te plaatsen, zodat we beter kunnen zien wat het grondwaterpeil en de effecten op de zoetwaterbellen doen op langere afstand. Nu zijn de peilbuizen, die in maart de grond ingingen, tot 250 meter van het werk geplaatst. We sorteren zo voor op wat de vergunning mogelijk gaat eisen, met een goed doel: een gecontroleerd proces, duidelijk inzicht en vooral goed contact met de perceeleigenaren. Hun zorgen doen ertoe.”
Andrea van Oorschot
Omgevingsmanager TenneT
“We starten begin 2026 met de aanleg van de kabels voor Net op zee IJmuiden Ver Alpha en Nederwiek 1. Als omgevingsmanager is het bijzonder om te zien dat het project waaraan je al jaren werkt, nu werkelijkheid wordt. En in de categorie ‘een goed begin is het halve werk’, gingen we al vroeg met perceeleigenaren in gesprek en lieten we een onderzoek uitvoeren door Arcadis. Daarnaast organiseerden we een klankbordgroep, waarbij een hydroloog, ZLTO en natuurlijk perceeleigenaren aansloten. Zorgen werden gehoord en de hydroloog gaf uitleg. Hoewel het onderzoek van Arcadis positieve uitkomsten liet zien rondom verzilting, wilden we tegemoetkomen aan de zorgen van de perceeleigenaren. Daarom kozen we ervoor om met een peilbuizenmonitoringsprogramma te werken.”
De peilbuizen worden daarom al vóór de start van de werkzaamheden geplaatst en pas na de uitvoering verwijderd. In de buizen zitten sensoren, die voortdurend gegevens uitlezen. Deze informatie is altijd online te bekijken door TenneT, de aannemer én perceeleigenaren.
Vooraf geven ze een goed beeld van de huidige grondwaterkwaliteit; een soort nulmeting. Tijdens de werkzaamheden monitoren de peilbuizen of het werk invloed heeft op het grondwater. Wijken de cijfers te veel af? Dan grijpt de aannemer in. Na de uitvoering controleren de buizen of de kwaliteit van het grondwater hetzelfde is als voor de start van het project. Ze hebben dus drie doelen.
Om real-time de grondwaterstand en het chloridegehalte te meten, plaatsen we peilbuizen in de grond. Dit zijn plastic buizen, vergelijkbaar met die je in een doe-het-zelfwinkel vindt. Vooral bij verzilting zijn peilbuizen een belangrijk hulpmiddel om TenneT, de aannemer en perceeleigenaren goed te informeren. Verzilting is een probleem dat in heel Zeeland speelt, er zijn namelijk zoetwaterbellen aanwezig. Als er te veel zoet water onttrokken wordt, kan verzilting ontstaan. Er komt dan meer zout in het grondwater terecht. Bijvoorbeeld door bemaling tijdens werkzaamheden. Dit is problematisch, omdat veel agrariërs in de omgeving water onttrekken uit de zoetwaterbellen om hun percelen te beregenen.