Langs de lijn
Een nieuwe hoogspanningsverbinding verandert het landschap, dat is onvermijdelijk. Maar een landschapsplan is er niet om masten weg te moffelen, wel om de bestaande structuren te versterken. Landschapsarchitect Jhon van Veelen kijkt met nuchtere trots terug. “Je kunt een lijn niet wegplanten, maar je kunt wél zorgen dat die logisch in het landschap past.”
wel inpassen
Het landschapsplan bestaat uit tientallen kleine ingrepen, verspreid over het hele gebied.
Een deel van de maatregelen is inmiddels uitgevoerd. In de Zak van Zuid-Beveland wordt het oude tracé opgeruimd, met herstel van de onderbroken dijkbeplanting. “Maar niet overal ging het vanzelf. In sommige dorpen bleef het vertrouwen beperkt: daar zagen ze niet hoe een paar struiken iets konden goedmaken.” Het landschapsplan bestaat uit tientallen kleine ingrepen, verspreid over het hele gebied: van herplant van bomen tot natuurcompensatie. Bijvoorbeeld het aanzanden van zandbanken in de Oosterschelde of het inrichten van het Sloebos bij Borssele.
De planning loopt door tot 2030. “Het is geen wereldschokkend plan. Juist met kleine, gerichte maatregelen wordt de omgeving sterker. En daar houd ik van. Met elke boom en elke haag wordt het landschap weer een beetje completer. En dat zie je zeker terug, als je straks door Zeeland rijdt.”
Langs de lijn
Tussen het eerste ontwerp en de daadwerkelijke uitvoering zat flink wat tijd. In die jaren veranderden de regels, het beleid en de gesprekspartners. Beplanting op waterkeringen bleek bijvoorbeeld ineens niet meer toegestaan. Jhon moest alternatieven vinden, vaak op publieke gronden, zoals een perceel langs de N666 bij ’s-Gravenpolder. Soms betekende dat het toevoegen van iets nieuws, zoals een ontbrekend stuk fietspad bij Roelshoek. “Dat zijn geen compromissen,” zegt hij, “maar kansen om de omgeving te versterken.”
Op plekken waar de masten te dominant zouden worden, bedacht hij gerichte maatregelen. Bijvoorbeeld beplanting langs historische dijken of het dichten van zichtgaten naar een station. In Vlake kregen bewoners de kans om zelf een boom te planten in hun tuin. Bij Rilland verbeterde het waterschap de dijkovergang, zodat omwonenden niet langer met natte voeten thuiskwamen. Soms had een plek meer dan landschappelijke waarde. In een bocht langs een dijk ontdekte Jhon een grenslinde uit 1815, een gedenkboom die ooit werd geplant na de Slag bij Waterloo. “Die boom stond precies onder de lijn,” vertelt hij. “Maar door hem met regelmaat te snoeien kan hij blijven staan.” Ook is het tracé bij het ‘Monument voor een kind’ iets verlegd, zodat de bomen die daar worden geplant buiten het werkgebied van de hoogspanningslijn vielen. Kleine beslissingen, met grote betekenis.
Jhon ontwierp het oorspronkelijke plan al in 2016. Hij deed dat niet alleen vanachter zijn tekentafel, maar in nauwe afstemming met gemeenten, natuurorganisaties en omwonenden. Het begint altijd bij het tracé: daar ligt volgens hem de meeste winst. “Hoe slimmer je de route kiest, hoe minder ingrepen je later nodig hebt.” Voor het tracé tussen Borssele en Rilland lukte het om nieuwe lijnen grotendeels te bundelen met bestaande verbindingen. Tegelijkertijd kon een oude 380.000 volt lijn in de Zak van Zuid-Beveland worden verwijderd. “Daarmee haal je een grootschalig technisch element uit een waardevol historisch landschap,” zegt Jhon. “Dat is pure winst.”
wel inpassen
Langs de lijn
Een nieuwe hoogspanningsverbinding verandert het landschap, dat is onvermijdelijk. Maar een landschapsplan is er niet om masten weg te moffelen, wel om de bestaande structuren te versterken. Landschapsarchitect Jhon van Veelen kijkt met nuchtere trots terug. “Je kunt een lijn niet wegplanten, maar je kunt wél zorgen dat die logisch in het landschap past.”
Een deel van de maatregelen is inmiddels uitgevoerd. In de Zak van Zuid-Beveland wordt het oude tracé opgeruimd, met herstel van de onderbroken dijkbeplanting. “Maar niet overal ging het vanzelf. In sommige dorpen bleef het vertrouwen beperkt: daar zagen ze niet hoe een paar struiken iets konden goedmaken.” Het landschapsplan bestaat uit tientallen kleine ingrepen, verspreid over het hele gebied: van herplant van bomen tot natuurcompensatie. Bijvoorbeeld het aanzanden van zandbanken in de Oosterschelde of het inrichten van het Sloebos bij Borssele.
De planning loopt door tot 2030. “Het is geen wereldschokkend plan. Juist met kleine, gerichte maatregelen wordt de omgeving sterker. En daar houd ik van. Met elke boom en elke haag wordt het landschap weer een beetje completer. En dat zie je zeker terug, als je straks door Zeeland rijdt.”
Tussen het eerste ontwerp en de daadwerkelijke uitvoering zat flink wat tijd. In die jaren veranderden de regels, het beleid en de gesprekspartners. Beplanting op waterkeringen bleek bijvoorbeeld ineens niet meer toegestaan. Jhon moest alternatieven vinden, vaak op publieke gronden, zoals een perceel langs de N666 bij ’s-Gravenpolder. Soms betekende dat het toevoegen van iets nieuws, zoals een ontbrekend stuk fietspad bij Roelshoek. “Dat zijn geen compromissen,” zegt hij, “maar kansen om de omgeving te versterken.”
Jhon ontwierp het oorspronkelijke plan al in 2016. Hij deed dat niet alleen vanachter zijn tekentafel, maar in nauwe afstemming met gemeenten, natuurorganisaties en omwonenden. Het begint altijd bij het tracé: daar ligt volgens hem de meeste winst. “Hoe slimmer je de route kiest, hoe minder ingrepen je later nodig hebt.” Voor het tracé tussen Borssele en Rilland lukte het om nieuwe lijnen grotendeels te bundelen met bestaande verbindingen. Tegelijkertijd kon een oude 380.000 volt lijn in de Zak van Zuid-Beveland worden verwijderd. “Daarmee haal je een grootschalig technisch element uit een waardevol historisch landschap,” zegt Jhon. “Dat is pure winst.”
Op plekken waar de masten te dominant zouden worden, bedacht hij gerichte maatregelen. Bijvoorbeeld beplanting langs historische dijken of het dichten van zichtgaten naar een station. In Vlake kregen bewoners de kans om zelf een boom te planten in hun tuin. Bij Rilland verbeterde het waterschap de dijkovergang, zodat omwonenden niet langer met natte voeten thuiskwamen. Soms had een plek meer dan landschappelijke waarde. In een bocht langs een dijk ontdekte Jhon een grenslinde uit 1815, een gedenkboom die ooit werd geplant na de Slag bij Waterloo. “Die boom stond precies onder de lijn,” vertelt hij. “Maar door hem met regelmaat te snoeien kan hij blijven staan.” Ook is het tracé bij het ‘Monument voor een kind’ iets verlegd, zodat de bomen die daar worden geplant buiten het werkgebied van de hoogspanningslijn vielen. Kleine beslissingen, met grote betekenis.
