Zeeuw aan het woord over de energietransitie
Windparken op zee, nieuwe hoogspanningsverbindingen en -stations, kerncentrales en een waterstoffabriek: alle ogen zijn gericht op Borsele. De energietransitie stelt de inwoners flink op de proef. Iedere Zeeuw wil elektriciteit, maar de plannen die nu op tafel liggen moeten wel zorgvuldig uitgedacht worden om de leefbaarheid in de gemeente op peil te houden.
Daarom hebben 100 inwoners uit de gemeente Borsele de koppen bij elkaar gestoken en de Borselse Voorwaarden opgesteld: 60 pagina’s huiswerk voor de plannenmakers in Den Haag. Eén van die inwoners is Roel Clement. Hij sprak met directeur netwerkplanning Robert Kuik van TenneT over het belang van het betrekken van de omgeving bij deze grote energieprojecten.
Roel benadrukt nogmaals dat de Borselse Voorwaarden bedoeld zijn om naar het totaalplaatje te kijken. “Wat je ziet, is dat mensen het soms gewoon niet meer snappen. Wat moet je met waterstof als je ook al kerncentrales hebt? Alles wordt op een grote hoop gegooid en met elkaar verbonden. Het zou fijn zijn als iemand naar het geheel kijkt en dan samen met ons de consequenties van het geheel voor de leefbaarheid bespreekt.” Want alle werkzaamheden die uitgevoerd moeten worden, leveren ook een hoop extra werkgelegenheid op. Wat betekent dat bijvoorbeeld voor het openbaar vervoer, de scholen of de huisartsenpraktijk? Roel: “Wij willen meepraten en meedenken over wat alle plannen bij elkaar voor onze provincie betekenen. Om vervolgens de juiste overwegingen te maken, voordat er beslissingen genomen worden.”
Terwijl de Borselse Voorwaarden in Den Haag liggen, zitten de inwoners uit Borssele niet stil. “We werken aan een nulmeting. Je kunt pas iets zeggen over een verandering als je goed in kaart hebt gebracht waar we nu staan.” Het is duidelijk dat de betrokkenheid en de wil groot is om er samen de schouders onder te zetten. “En dat is belangrijk, want zonder betrokkenheid kun je nooit draagvlak creëren, voor welk plan dan ook”, besluit Roel.
Volgens Roel zijn de voorwaarden niet bedoeld om een discussie uit te lokken. Of er bijvoorbeeld wel of geen kerncentrales of waterstoffabrieken moeten komen. “Als er dan iets moet gebeuren, wat onvermijdelijk is, doe het dan zorgvuldig. En laat ons Zeeuwen hierover meedenken. Dat is het doel van dit document.”
“Laat ik beginnen met voorop te stellen dat ik omgevingsparticipatie ontzettend belangrijk vind in de uitvoering van onze projecten. Onze projecten hebben veel impact. Daarom moeten we zorgen voor een zorgvuldige inpassing, samen met alle belanghebbenden,” reageert Robert Kuik. Hij vertegenwoordigt onder andere TenneT als lid van de Energieraad in Zeeland en is directeur netwerkplanning bij TenneT. “De Borselse Voorwaarden zijn in mijn ogen wel iets te veel eenrichtingsverkeer. We moeten over de voorwaarden samen het gesprek aangaan.”
TenneT onderzoekt op dit moment, bij wijze van uitzondering, of een ondergrondse 380 kV-verbinding mogelijk is voor het project 380 kV Zeeuws-Vlaanderen op Zuid-Beveland. “Dit is een speciaal verzoek van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat,” legt Robert uit. “Binnen de gemeente Borsele is er, zoals Roel al schetste, een opeenstapeling van grote energieprojecten. Hierdoor wordt het dorp Borssele door de komst van de nieuwe hoogspanningsverbinding straks mogelijk aan drie zijdes omringd door bovengrondse hoogspanningslijnen. Daarom wilde het ministerie voor deze situatie een uitzondering maken.” Het uiteindelijke besluit over de manier waarop deze verbinding wordt aangelegd, neemt de minister op basis van de uitkomsten van alle onderzoeken rondom dit project.
Een van de voorwaarden is dat de Zeeuwen geen nieuwe bovengrondse hoogspanningsverbindingen meer willen. De rijen wintrackmasten zijn voor velen een doorn in het oog. “Een bovengrondse hoogspanningsverbinding kan je helaas niet verstoppen. Toch leggen we in principe verbindingen op het hoogste spanningsniveau bovengronds aan,” vertelt Robert. “Dat komt onder andere door een aantal technische nadelen bij kabels. Zo is een ondergrondse kabel op 220/380 kV-spanningsniveau storingsgevoeliger, de storing is moelijker op te sporen en de reparatie duurt langer. Dit heeft impact op de leveringszekerheid. Ook hebben ondergrondse kabels een negatieve invloed op de spanningshuishouding. Alleen als het echt niet anders kan, zoals bijvoorbeeld bij de kruising van de Westerschelde, kijken we of het mogelijk is om de verbinding ondergronds aan te leggen.”
De industrie verduurzaamt veel sneller dan verwacht en dat vraagt veel van het elektriciteitsnet. “En het is niet alleen het thema elektriciteit dat hier speelt”, vervolgt Roel. “Dat maakt het misschien ook wel het lastigst. Elk afzonderlijk plan, zoals voor een elektriciteitsverbinding of een waterstoffabriek, is goed te begrijpen. Maar alles bij elkaar opgeteld, is het te complex om te overzien. Iemand zei laatst ‘we zijn straks het Manhattan in de polder’. Daarom vinden wij het zó belangrijk dat er zorgvuldig gekeken wordt naar wat een beslissing voor het ene of het andere plan betekent voor de leefbaarheid van onze provincie.”
Op woensdag 10 april trok een groep Zeeuwen naar Den Haag om het pakket aan voorwaarden te overhandigen aan demissionair minister Rob Jetten. Roel Clement adviseerde de club Zeeuwen die aan de voorwaarden meeschreef, als lokaal expert. Roel: “Ik ben geboren en getogen in Heinkenszand. In de gemeente Borsele dus. Ik ben lid van de Raad van Commissarissen bij Zeeuwind. Daarnaast heb ik affiniteit met de energietransitie. Dat maakte dat ik reageerde op de oproep om je beschikbaar te stellen.”
Reportage
Zeeuw aan het woord over de energietransitie
Windparken op zee, nieuwe hoogspanningsverbindingen en -stations, kerncentrales en een waterstoffabriek: alle ogen zijn gericht op Borsele. De energietransitie stelt de inwoners flink op de proef. Iedere Zeeuw wil elektriciteit, maar de plannen die nu op tafel liggen moeten wel zorgvuldig uitgedacht worden om de leefbaarheid in de gemeente op peil te houden.
Roel benadrukt nogmaals dat de Borselse Voorwaarden bedoeld zijn om naar het totaalplaatje te kijken. “Wat je ziet, is dat mensen het soms gewoon niet meer snappen. Wat moet je met waterstof als je ook al kerncentrales hebt? Alles wordt op een grote hoop gegooid en met elkaar verbonden. Het zou fijn zijn als iemand naar het geheel kijkt en dan samen met ons de consequenties van het geheel voor de leefbaarheid bespreekt.” Want alle werkzaamheden die uitgevoerd moeten worden, leveren ook een hoop extra werkgelegenheid op. Wat betekent dat bijvoorbeeld voor het openbaar vervoer, de scholen of de huisartsenpraktijk? Roel: “Wij willen meepraten en meedenken over wat alle plannen bij elkaar voor onze provincie betekenen. Om vervolgens de juiste overwegingen te maken, voordat er beslissingen genomen worden.”
Terwijl de Borselse Voorwaarden in Den Haag liggen, zitten de inwoners uit Borssele niet stil. “We werken aan een nulmeting. Je kunt pas iets zeggen over een verandering als je goed in kaart hebt gebracht waar we nu staan.” Het is duidelijk dat de betrokkenheid en de wil groot is om er samen de schouders onder te zetten. “En dat is belangrijk, want zonder betrokkenheid kun je nooit draagvlak creëren, voor welk plan dan ook”, besluit Roel.
TenneT onderzoekt op dit moment, bij wijze van uitzondering, of een ondergrondse 380 kV-verbinding mogelijk is voor het project 380 kV Zeeuws-Vlaanderen op Zuid-Beveland. “Dit is een speciaal verzoek van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat,” legt Robert uit. “Binnen de gemeente Borsele is er, zoals Roel al schetste, een opeenstapeling van grote energieprojecten. Hierdoor wordt het dorp Borssele door de komst van de nieuwe hoogspanningsverbinding straks mogelijk aan drie zijdes omringd door bovengrondse hoogspanningslijnen. Daarom wilde het ministerie voor deze situatie een uitzondering maken.” Het uiteindelijke besluit over de manier waarop deze verbinding wordt aangelegd, neemt de minister op basis van de uitkomsten van alle onderzoeken rondom dit project.
Volgens Roel zijn de voorwaarden niet bedoeld om een discussie uit te lokken. Of er bijvoorbeeld wel of geen kerncentrales of waterstoffabrieken moeten komen. “Als er dan iets moet gebeuren, wat onvermijdelijk is, doe het dan zorgvuldig. En laat ons Zeeuwen hierover meedenken. Dat is het doel van dit document.”
“Laat ik beginnen met voorop te stellen dat ik omgevingsparticipatie ontzettend belangrijk vind in de uitvoering van onze projecten. Onze projecten hebben veel impact. Daarom moeten we zorgen voor een zorgvuldige inpassing, samen met alle belanghebbenden,” reageert Robert Kuik. Hij vertegenwoordigt onder andere TenneT als lid van de Energieraad in Zeeland en is directeur netwerkplanning bij TenneT. “De Borselse Voorwaarden zijn in mijn ogen wel iets te veel eenrichtingsverkeer. We moeten over de voorwaarden samen het gesprek aangaan.”
De industrie verduurzaamt veel sneller dan verwacht en dat vraagt veel van het elektriciteitsnet. “En het is niet alleen het thema elektriciteit dat hier speelt”, vervolgt Roel. “Dat maakt het misschien ook wel het lastigst. Elk afzonderlijk plan, zoals voor een elektriciteitsverbinding of een waterstoffabriek, is goed te begrijpen. Maar alles bij elkaar opgeteld, is het te complex om te overzien. Iemand zei laatst ‘we zijn straks het Manhattan in de polder’. Daarom vinden wij het zó belangrijk dat er zorgvuldig gekeken wordt naar wat een beslissing voor het ene of het andere plan betekent voor de leefbaarheid van onze provincie.”
Een van de voorwaarden is dat de Zeeuwen geen nieuwe bovengrondse hoogspanningsverbindingen meer willen. De rijen wintrackmasten zijn voor velen een doorn in het oog. “Een bovengrondse hoogspanningsverbinding kan je helaas niet verstoppen. Toch leggen we in principe verbindingen op het hoogste spanningsniveau bovengronds aan,” vertelt Robert. “Dat komt onder andere door een aantal technische nadelen bij kabels. Zo is een ondergrondse kabel op 220/380 kV-spanningsniveau storingsgevoeliger, de storing is moelijker op te sporen en de reparatie duurt langer. Dit heeft impact op de leveringszekerheid. Ook hebben ondergrondse kabels een negatieve invloed op de spanningshuishouding. Alleen als het echt niet anders kan, zoals bijvoorbeeld bij de kruising van de Westerschelde, kijken we of het mogelijk is om de verbinding ondergronds aan te leggen.”
Daarom hebben 100 inwoners uit de gemeente Borsele de koppen bij elkaar gestoken en de Borselse Voorwaarden opgesteld: 60 pagina’s huiswerk voor de plannenmakers in Den Haag. Eén van die inwoners is Roel Clement. Hij sprak met directeur netwerkplanning Robert Kuik van TenneT over het belang van het betrekken van de omgeving bij deze grote energieprojecten.
Op woensdag 10 april trok een groep Zeeuwen naar Den Haag om het pakket aan voorwaarden te overhandigen aan demissionair minister Rob Jetten. Roel Clement adviseerde de club Zeeuwen die aan de voorwaarden meeschreef, als lokaal expert. Roel: “Ik ben geboren en getogen in Heinkenszand. In de gemeente Borsele dus. Ik ben lid van de Raad van Commissarissen bij Zeeuwind. Daarnaast heb ik affiniteit met de energietransitie. Dat maakte dat ik reageerde op de oproep om je beschikbaar te stellen.”
