In totaal gaat het hier om een 380 kV-hoogspanningsverbinding van circa 110 kilometer, zonder vertakkingen naar hoogspanningsstations in de regio. Yvon: “De nieuwe hoogspanningsverbinding wordt een belangrijke schakel in het landelijke hoogspanningsnet en ontlast het bestaande 220 kV-net.” In maart en april van dit jaar trekken Yvon en Almar er weer op uit om tijdens informatiebijeenkomsten, de ontwikkelingen van de afgelopen periode te presenteren aan iedereen die daar geïnteresseerd in is. “Wij willen de bewoners zo goed mogelijk informeren en meenemen in de afwegingen die zijn gemaakt”. Uiteindelijk blijft van alle onderzochte alternatieven één tracé over: het voorkeursalternatief.

Bij dit soort grote energieprojecten zijn er veel en vaak tegenstrijdige belangen, moeilijke gesprekken zijn onvermijdelijk. “Als mensen maar begrijpen waarom iets wel of niet kan, dat is het belangrijkste”, benadrukt Almar nogmaals. Zoals het er nu naar uitziet verwacht Almar dat de ministers in 2028 een definitieve beslissing nemen over het tracé: het projectbesluit. Dan zijn we er nog niet. Daarna volgt de bouwvoorbereiding en de daadwerkelijk bouw. Wanneer alles volgens planning loopt, wordt de nieuwe hoogspanningsverbinding na 2033 in gebruik genomen.

In juni 2023 verscheen het onderzoeksplan voor het project: de conceptnotitie reikwijdte en detailniveau (concept-NRD). Iedereen kon hier een zienswijze op indienen. “En ondertussen voeren wij intensieve gesprekken met partijen als gemeenten, provincies, waterschappen, Rijkswaterstaat, de natuur- en milieu-

federaties en Staatsbosbeheer. We hebben te maken met een grote legpuzzel. Want alle stukjes moeten uiteindelijk wel passen”, vervolgt Yvon. Dat het een ingewikkelde puzzel is ligt ook aan het feit dat een hoogspanningsverbinding niet het enige is waar de noordelijke provincies mee te maken hebben. 

Almar: “Er wordt ook gesproken over een treinverbinding van Amsterdam naar Groningen: de Lelylijn. Die heeft ook ruimte nodig, en wat denk je van de plannen voor de woningbouw? En welke keuze maak je dan? Is elektriciteit belangrijker dan wonen? Of wat denk je van de wens om het open karakter van het landschap zoveel mogelijk te bewaren. Al deze punten moeten we meenemen en beargumenteren in de besluitvorming door de ministers. We moeten over 10 jaar ook nog uit kunnen leggen waarom we hiervoor gekozen hebben.” 

In juni 2023 verscheen het onderzoeksplan voor het project: de conceptnotitie reikwijdte en detailniveau (concept-NRD). Iedereen kon hier een zienswijze op indienen. “En ondertussen voeren wij intensieve gesprekken met partijen als gemeenten, provincies, waterschappen, Rijkswaterstaat, de natuur- en milieufederaties en Staatsbosbeheer. We hebben te maken met een grote legpuzzel. Want alle stukjes moeten uiteindelijk wel passen”, vervolgt Yvon. Dat het een ingewikkelde puzzel is ligt ook aan het feit dat een hoogspanningsverbinding niet het enige is waar de noordelijke provincies mee te maken hebben.

Almar: “Er wordt ook gesproken over een treinverbinding van Amsterdam naar Groningen: de Lelylijn. Die heeft ook ruimte nodig, en wat denk je van de plannen voor de woningbouw? En welke keuze maak je dan? Is elektriciteit belangrijker dan wonen?

Of wat denk je van de wens om het open karakter van het landschap zoveel mogelijk te bewaren. Al deze punten moeten we meenemen en beargumenteren in de besluitvorming door de ministers. We moeten over 10 jaar ook nog uit kunnen leggen waarom we hiervoor gekozen hebben.”

Want zorgvuldig betekent voor Yvon en Almar dat je van voren af aan moet beginnen met de zoektocht naar een geschikt tracé. Almar: “Je hebt het wel over mensen en hun achtertuin of erf. Je kunt niet zomaar een tekening op tafel leggen en zeggen ‘hier komt de verbinding’. Dus zijn we begonnen met 18 alternatieven die ook zijn ingebracht door mensen uit de omgeving. Voor al deze alternatieven is gekeken of ze voldoen aan de projectuitgangspunten en wat de invloed is op bijvoorbeeld het milieu, de technische uitvoerbaarheid en toekomstvastheid.” 

Uiteindelijk zijn vijf tracéalternatieven overgebleven (corridors). Binnen deze corridors wordt van alles bekeken en onderzocht. Yvon: “We werken van een breed naar een smal zoekgebied. Zo kijken we bijvoorbeeld nu niet meer naar een tracéalternatief door de provincie Drenthe.”

“Zeker”, zegt Almar, “want we zitten te springen om een nieuwe elektriciteitssnelweg in het noorden. Destijds konden we niet weten dat de energietransitie zo’n vlucht zou nemen, maar nu staan alle lichten op groen.” Almar werkt vanuit het ministerie al sinds 2022 achter de schermen aan de plannen. Dan denk je misschien, dat is toch makkelijk: de plannen van het oude voorkeursalternatief liggen nog in de kast, klaar om mee verder te gaan. Maar zo eenvoudig is het niet. De situatie is nu anders dan toen en dat vraagt volgens Yvon om een zorgvuldige beoordeling. Yvon: “Het elektriciteitsnet zit vol, maar onze opdracht is om ‘snel én zorgvuldig’ een nieuwe verbinding te bouwen. En dat is best een ingewikkelde combinatie.”

Het zijn Almar Bruin, projectleider bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, en Yvon Sikkens, omgevingsmanager bij TenneT. Ze werken samen aan de plannen voor een nieuwe 380 kV-hoogspanningsverbinding van Vierverlaten naar Ens. Helemaal nieuw zijn die plannen niet. Ruim tien jaar geleden is er ook al sprake van geweest, maar nu staat de noodzaak niet meer ter discussie.